برای دانش بنیان شدن، شرکت‌ها و مؤسسات باید از کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان تحت نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، تأییدیه دریافت کنند. این کارگروه بر اساس معیارهای زیر، شرکت‌ها و مؤسسات را تشخیص می‌دهد:
- میزان استفاده از دانش و فناوری در محصولات و خدمات شرکت
- میزان ارزش افزودهٔ محصولات و خدمات شرکت
- میزان تجاری‌سازی محصولات و خدمات شرکت
- میزان اشتغالزایی شرکت
میزان استفاده از دانش و فناوری در محصولات و خدمات شرکت
یکی از مهم‌ترین معیارهای دانش بنیان شدن، میزان استفاده از دانش و فناوری در محصولات و خدمات شرکت است. این معیار به دو صورت ارزیابی می‌شود:
- میزان پیاده‌سازی دانش و فناوری در محصولات و خدمات شرکت
- میزان سهم دانش و فناوری در ارزش افزودهٔ محصولات و خدمات شرکت
میزان ارزش افزودهٔ محصولات و خدمات شرکت
محصولات و خدمات دانش‌بنیان باید ارزش افزودهٔ بالایی داشته باشند. ارزش افزودهٔ یک محصول یا خدمت، تفاوت بین ارزش آن در بازار و هزینه‌های تولید آن است.
میزان تجاری‌سازی محصولات و خدمات شرکت
شرکت‌های دانش‌بنیان باید محصولات و خدمات خود را تجاری‌سازی کنند. تجاری‌سازی به معنای عرضهٔ محصولات و خدمات به بازار و کسب درآمد از آن است.
میزان اشتغالزایی شرکت
شرکت‌های دانش‌بنیان باید زمینهٔ اشتغالزایی را فراهم کنند. این شرکت‌ها باید حداقل 5 نفر نیروی کار به صورت تمام وقت داشته باشند.
شرکت‌ها و مؤسسات برای دانش بنیان شدن، باید مدارک و مستندات زیر را به کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه دهند:
- طرح کسب‌وکار شرکت
- گزارش عملکرد مالی شرکت
- گزارش وضعیت اشتغال شرکت
- گزارش وضعیت فعالیت‌های تحقیق و توسعهٔ شرکت
مراحل دانش بنیان شدن
برای دانش بنیان شدن، شرکت‌ها و مؤسسات باید مراحل زیر را طی کنند:
- ثبت نام در سامانه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان
- تکمیل فرم‌های مربوط به ارزیابی
- پرداخت هزینهٔ ارزیابی
- تشکیل پروندهٔ ارزیابی
- بررسی پروندهٔ ارزیابی توسط کارگروه ارزیابی
- صدور تأییدیهٔ دانش‌بنیان
مدت زمان بررسی پروندهٔ ارزیابی
مدت زمان بررسی پروندهٔ ارزیابی توسط کارگروه ارزیابی، حداکثر 60 روز است.
تجدید ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان
تأییدیهٔ دانش‌بنیان برای مدت 3 سال اعتبار دارد. شرکت‌های دانش‌بنیان باید هر 3 سال یک بار، برای تمدید تأییدیهٔ خود، مجدداً به کارگروه ارزیابی مراجعه کنند.
مزایا و معایب دانش بنیان شدن
شرکت‌های دانش‌بنیان از مزایای مختلفی برخوردار هستند، از جمله:
- حمایت‌های مالی و معافیت‌های مالیاتی
- دسترسی به امکانات و خدمات زیرساختی
- آموزش و توسعه مهارت‌های کارآفرینی
- شبکه‌سازی با سایر شرکت‌های دانش‌بنیان
معایب شرکت‌های دانش‌بنیان عبارتند از:
- هزینه‌های بالای تحقیق و توسعه
- رقابت شدید
- ریسک بالای شکست
با توجه به مزایای شرکت‌های دانش‌بنیان، می‌توان نتیجه گرفت که دانش بنیان شدن می‌تواند فرصت‌های خوبی را برای شرکت‌ها فراهم کند.